شبیه‌سازی میزان نیترات ورودی از زمین های کشاورزی به رودخانه با استفاده از مدل SWAT (مطالعه موردی : زنجان رود)

در این مطالعه میزان نیترات ورودی از زمین های کشاورزی به رودخانه زنجان‌رود با استفاده از مدل SWAT شبیه‌سازی شده است. برای واسنجی و اعتبارسنجی از نرم‌افزار SWAT-CUP و مقادیر اندازه‌گیری شده شدت‌جریان متوسط ماهانه در ایستگاه آب‌سنجی سرچم بین سال‌های (2010-1996)، استفاده شده و برای تحلیل حساسیت 26 پارامتر حساس انتخاب شده است. سه گزینه برای شیوه آبیاری، سه گزینه برای میزان کود مصرفی و دو گزینه تلفیقی تعریف‌شده است. به‌منظور تحلیل عدم قطعیت از شاخص‌های p-factor و r-factor و تحلیل کیفیت نتایج مدل از دو شاخص ضریب تعیین(R2) و ضریب نش-ساتکلیف (NS) استفاده شده است. در مرحله واسنجی رواناب ماهانه، در خروجی حوضه ضرایب r-factor ،p-factor ،R2 ،NS ، به ترتیب 27/0، 11/0، 83/0 و 53/0 و در مرحله اعتبارسنجی به ترتیب 60/0، 18/0، 73/0 و 53/0 بدست آمده است. نتایج نشان داد که با افزایش سطح آبیاری تحت‌فشار میزان نیترات ورودی به زنجان رود تغییر چشم‌گیری ندارد. در رابطه با میزان کود، کاهش 50 درصدی مصرف کودهای اوره، مقدار نیترات ورودی به رودخانه زنجان‌رود را به میزان 7/16 درصد کاهش داده است. از طرفی افزایش 50 درصدی مصرف کودها، نیترات ورودی را به میزان 2/17 درصد افزایش داده است. با تغییر شیوه آبیاری سطحی به تحت‌فشار و افزایش راندمان آبیاری، تغییر چشمگیری در میانگین میزان نیترات ورودی به منابع آب سطحی ایجاد نمی‌شود. همچنین با کاهش مقادیر کود‌دهی و جلوگیری از کود‌دهی بی‌رویه به‌وسیله کشاورزان، به میزان زیادی می‌توان مانع آلودگی منابع آب‌های سطحی گردید.